Opvang van asielzoekers, statushouders en Oekraïners

Er komt geen asielzoekerscentrum (AZC) op het terrein van de tijdelijke Aldi aan De Breelaan. Vooral de maximaal beschikbare periode van 5 jaar maakt dat deze locatie voor zowel het COA als de gemeente niet werkbaar is. Het college gaat zoeken naar een andere locatie, waar een kleinschalig AZC voor 10 jaar kan komen.

[juni 2025] In het verdeelbesluit van 20 december 2024 van minister Faber staat bij Scherpenzeel de taakstelling (opdracht) van 17 asielzoekers. Dit aantal asielzoekers moet voor 1 juli 2025 gehuisvest worden. Dit is een verschil met het eerder opgelegde aantal asielzoekers. Meerdere gemeenten kregen andere taakstellingen vanuit het verdeelbesluit. Hier is onduidelijkheid over ontstaan.

Brief naar de minister

Scherpenzeel werkt voor de opvang van asielzoekers samen met meerdere gemeentes in Gelderland. Om meer duidelijkheid te krijgen van de minister, heeft de commissaris van de Koning van Gelderland een brief gestuurd naar de minister van Asiel en Migratie. Hierin vraagt hij om extra uitleg en hoe de nieuwe cijfers gezien moeten worden. 

Hier is nog geen besluit opgenomen door het ministerie. Wel gaf het ministerie in een brief aan positief te staan tegenover het voorstel van provincie Gelderland. Daarna is het kabinet gevallen en is geen besluit genomen. 

[24 februari 2025] Minister Faber heeft een nieuw verdeelbesluit genomen. Hierdoor is onduidelijkheid ontstaan over het aantal op te vangen asielzoekers. De gemeenteraad neemt daarom voorlopig geen besluit over het ‘Plan van Aanpak Opvang Ontheemden’.  

Onderzoek naar AZC en andere opvangvormen

In het voorstel ‘Plan van Aanpak Opvang Ontheemden’ stonden verschillende beslispunten: onderzoeken of er een AZC mogelijk is op de locatie van de Aldi aan de Breelaan. En onderzoeken of er woningen voor gemengde doelgroepen mogelijk zijn aan De Dreef en op Tulpenhof. En of kamerbewoning, premantelzorg en dergelijk in Scherpenzeel de druk op onze woningmarkt kan verlichten.

Verdeelbesluit niet duidelijk

In het verdeelbesluit van 20 december 2024 van minister Faber staat bij Scherpenzeel de taakstelling (opdracht) van 17 asielzoekers. Dit aantal asielzoekers moet voor 1 juli 2025 gehuisvest worden. Dit is een verschil met het eerder opgelegde aantal asielzoekers. Meerdere gemeenten kregen andere taakstellingen vanuit het verdeelbesluit. Hier is onduidelijkheid over ontstaan.

Brief naar de minister

Scherpenzeel werkt voor de opvang van asielzoekers samen met meerdere gemeentes in Gelderland. Om meer duidelijkheid te krijgen van de minister, heeft de commissaris van de Koning van Gelderland een brief gestuurd naar de minister. Hierin vraagt hij om extra uitleg en hoe de nieuwe cijfers gezien moeten worden. Hier is nog geen reactie op ontvangen.

Conclusie

De gemeenteraad neemt voorlopig geen besluit over het ‘Plan van Aanpak Opvang Ontheemden’.  

We hebben nog geen andere geschikte locatie voor een (satellietlocatie) van een asielzoekerscentrum op het oog. Hier starten we een zoektocht naar en inwoners kunnen binnenkort meedenken via een online vragenlijst. Hier volgt meer informatie over. Aanmelden kan alvast via panelinwoners.nl/scherpenzeel 

Via de Spreidingswet is iedere gemeente verplicht om asielzoekers te huisvesten. Met regiogemeentes voeren we overleg over de opvang van diverse vluchtelingen, ook Oekraïners en statushouders. We willen net als onze regiogemeenten een steentje bijdragen om voor iedere gemeente de opvang behapbaar te houden. 

Sinds 31 januari 2024 is de Spreidingswet in werking. Gemeenten hebben nu de wettelijke taak om voor asielopvang te zorgen. Dit is een verplichte opdracht per gemeente (taakstelling). Voor Scherpenzeel is de opgave 17 asielzoekers (besluit van december 2024). 

Omdat de Provincie Gelderland tegen het besluit van december 2024 bezwaar heeft gemaakt, is het mogelijk dat de eerdere taakstelling van 64 asielzoekers weer terug komt. Deze asielopvang moet uiterlijk 1 juli 2025 beschikbaar zijn. Door de onduidelijkheid over de aantallen is het moeilijk om een besluit te nemen over een geschikte locatie. Daarom is het Scherpenzeel niet gelukt om per 1 juli de taakstelling te halen.
 

Door de Spreidingswet zijn gemeentes verplicht om asielzoekers op te vangen. In Scherpenzeel was dit vastgesteld op 64 personen. En daarna door de minister gewijzigd naar 17 personen (december 2024). Hier is nog onduidelijkheid over want provincie Gelderland wil vasthouden aan de eerdere taakstelling. Hier is nog geen besluit opgenomen door het ministerie. Wel gaf het ministerie in een brief aan positief te staan tegenover het voorstel van provincie Gelderland. Daarna is het kabinet gevallen en is geen besluit genomen. 
 

We vangen nu geen asielzoekers op in Scherpenzeel. Door de Spreidingswet wordt de gemeente wel verplicht om opvang voor asielzoekers te regelen (zie antwoord bij vraag Wat betekent de Spreidingswet voor Scherpenzeel?) 

Asielzoekers worden opgevangen in een asielzoekerscentrum (AZC) onder leiding van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Hier wachten zij hun procedure af. Een asielzoeker verblijft dus tijdelijk in een AZC. De uitkomst is of een verblijfsvergunning (daarmee wordt de asielzoeker een statushouder) of een afwijzing (daarna volgt terugkeer naar het land van herkomst). 
Een AZC kan in verschillende groottes bestaan. Ook een kleinere locatie is mogelijk, denk hierbij aan 150 asielzoekers of minder. 

In Scherpenzeel wil het college graag een kleinere locatie, die mogelijk onder het grotere AZC in een regiogemeente valt. Dat is een satelliet-locatie. Het COA is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken in een AZC. 

Als er in Scherpenzeel een asielzoekerscentrum (AZC) komt, wordt dit een kleinere locatie. Een afdeling van een groter AZC in de regio. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken in zo'n AZC. En bewoners gaan voor bijvoorbeeld begeleiding, zorg, taallessen naar de hoofdlocatie. Hierover worden nadere afspraken gemaakt met het COA en een buurgemeente.

Binnen een AZC waar meer dan 100 personen wonen is beveiliging aanwezig. Bewoners mogen natuurlijk wel naar buiten om te sporten en winkelen etc. Na verloop van tijd mogen asielzoekers ook gedeeltelijk werken. 

Over het algemeen zorgen asielzoekers niet voor overlast. Mocht dit wel voorkomen dat is het aan de gemeente om buiten het AZC te handhaven. Bij overlast kunt u dus contact opnemen met de gemeente, zoals dat ook kan bij andere vormen van overlast. 
 

U kunt altijd mailen naar communicatie@scherpenzeel.nl. Wordt een vraag meerdere keren gesteld dan voegen we deze samen met een antwoord toe aan deze pagina.

Statushouders (of vergunninghouders) zijn voormalige asielzoekers met een verblijfsvergunning. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) koppelt deze vergunninghouders via de provincie aan gemeenten. Gemeenten moeten zorgen voor passende woonruimte voor statushouders. In Scherpenzeel doen we dit samen met Woonstede. 

Het lukt ons de afgelopen jaren om de taakstelling van statushouders te halen. De afgelopen 3 jaar waren dit in totaal 53 mensen. Door gezinshereniging zijn dit uiteindelijk 54 mensen geworden. 

Voor dit jaar (2024) staat er nog 12 wachtenden op onze lijst. Natuurlijk is dit een uitdagende klus gezien het beperkte aantal huurwoningen. Wij houden oog voor de leefbaarheid aangezien de sociale huurwoningen vaak in dezelfde wijken staan.

Scherpenzeel vangt vanaf het begin van de oorlog in Oekraïne vluchtelingen uit dit land op. Onze taakstelling is om 99 personen op te vangen. Vanaf half maart 2022 vangen we 32 mensen op in de Villa (bij het gemeentehuis). Na een interne verhuizing zijn dat nu 36 mensen. Daarnaast wonen er 10 mensen in de particuliere opvang. En er zijn 13 flex-woningen voor  50 personen op de Tulpenhof aan de Nieuwstraat.

Kijk voor meer informatie op de pagina Oekraïne.

Derdelanders zijn vluchtelingen uit Oekraïne die daar werkten, studeerden of een asielprocedure waren gestart. Maar niet in bezit zijn van de Oekraïense nationaliteit of status. 

In Scherpenzeel wonen 11 derdelanders in De Villa. Voor vier geldt een voorlopige voorziening en zij vallen daarmee onder de tijdelijke regeling voor Oekraïners en worden door ons dus nog steeds gehuisvest. Zeven derdelanders hebben formeel asiel aangevraagd. Hun verzoek loopt nog. Zij zijn hierdoor automatisch de verantwoordelijkheid van het COA. Zij blijven voorlopig in Scherpenzeel vanwege gebrek aan opvangplekken. Op 26 april heeft de staatssecretaris bekend gemaakt dat de derdelanders mogen blijven totdat er een uitspraak is van het Europees Hof.

Op Tulpenhof en in de Villa wonen Oekraïense vluchtelingen. De samenstelling van bewoners is wisselend. De gemeente wil graag een vrijwilliger koppelen aan elke kamer of woning. Zo kunnen de mensen geholpen worden om hun leven in Nederland op te starten. 

U kunt zich voorstellen dat het lastig kan zijn om in een vreemd land te wonen. Er zijn veel dingen waarbij iemand hulp nodig kan hebben. Bijvoorbeeld: de weg vinden in Scherpenzeel, een bankrekening openen, werk zoeken, of inschrijven bij een vereniging. Dit zijn allemaal dingen waar u bij kunt helpen.

Het is een mooie manier om contact te maken en echt een steun te zijn voor deze mensen. Samen een kopje koffie drinken, binnen of buiten, of een wandeling maken door de buurt. Alles kan, en jullie kunnen samen afspreken wat jullie fijn vinden.

Elke maand is er een bijeenkomst voor vrijwilligers samen met de locatiemanager. Hier kunnen we bespreken welke vragen of problemen er zijn. 

Lijkt het u leuk om vrijwilliger te worden en iets te betekenen voor een Oekraïense vluchteling? Dan kunt u contact op nemen met Luc Tosserams te bereiken via l.tosserams@scherpenzeel.nl.

Met elke nieuwe vrijwilliger wordt een intakegesprek gevoerd.