Opvang van asielzoekers, statushouders en Oekraïners

Scherpenzeel vangt vanaf het begin van de oorlog in Oekraïne vluchtelingen uit dit land op. Onze taakstelling is om 88 personen op te vangen. Vanaf half maart 2022 vangen we 32 mensen op in De Villa (bij het gemeentehuis). Daarnaast wonen er 11 mensen in de particuliere opvang. En er zijn 13 flex-woningen voor circa 50 personen op De Tulpenhof (Nieuwstraat). Hiermee voldoen wij op dit moment aan de taakstelling.

Derdelanders zijn vluchtelingen uit Oekraïne die daar werkten, studeerden of een asielprocedure waren gestart. Maar niet in bezit zijn van de Oekraïense nationaliteit of status. 

In Scherpenzeel wonen 11 derdelanders in De Villa. Voor vier geldt een voorlopige voorziening en zij vallen daarmee onder de tijdelijke regeling voor Oekraïners en worden door ons dus nog steeds gehuisvest. Zeven derdelanders hebben formeel asiel aangevraagd. Hun verzoek loopt nog. Zij zijn hierdoor automatisch de verantwoordelijkheid van het COA. Zij blijven voorlopig in Scherpenzeel vanwege gebrek aan opvangplekken. Op 26 april heeft de staatssecretaris bekend gemaakt dat de derdelanders mogen blijven totdat er een uitspraak is van het Europees Hof.

Sinds 31 januari 2024 is de Spreidingswet in werking. Gemeenten hebben nu de wettelijke taak om voor asielopvang te zorgen. Ook dit werkt met een taakstelling. Voor Scherpenzeel is de opgave 64 asielzoekers, waarvan 5 opvangplaatsen voor minderjarige asielzoekers. De asielopvang moet uiterlijk 1 juli 2025 beschikbaar zijn.
 

Dat is nog niet zeker en daar komt de komende periode meer duidelijkheid over. Door de Spreidingswet zijn gemeentes verplicht om asielzoekers op te vangen. In Scherpenzeel is dit vastgesteld op 64 personen. 

De gemeente heeft over de opvang overleg met andere gemeentes in onze regio. Deze vijf gemeentes (Nijkerk, Barneveld, Ede, Wageningen en Scherpenzeel) moeten allemaal aan hun taakstellingen voldoen. Maar mogen hier onderling ‘uitruilafspraken’ over maken. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat de ene gemeente minder opvangplaatsen voor asielzoekers maakt dan zou moeten. Maar in ruil daarvoor bijvoorbeeld voor een bepaalde periode meer statushouders huisvest dan zij verplicht is te doen. Eventuele uitruilafspraken worden vastgelegd in een subregionaal plan. En er is goedkeuring van de provincie voor nodig. 

Voorbeeld over uitruilmogelijkheden: Scherpenzeel heeft de mogelijkheid om meer dan het verplichte aantal vluchtelingen uit Oekraïne te huisvesten. Dit kan door het aantal tijdelijke woningen op De Tulpenhof uit te breiden. Een andere gemeente kan dan minder Oekraïners opvangen en bijvoorbeeld meer asielzoekers opnemen.
 

We vangen nu geen asielzoekers op in Scherpenzeel. Door de Spreidingswet wordt de gemeente wel verplicht om opvang voor asielzoekers te regelen (zie antwoord bij vraag Wat betekent de Spreidingswet voor Scherpenzeel?) Binnen onze regio overleggen de gemeentes over wie welke groepen opvangt (vluchtelingen Oekraïne, statushouders en asielzoekers). Scherpenzeel heeft de mogelijkheid om meer dan het verplichte aantal vluchtelingen uit Oekraïne te huisvesten. Dit kan door het aantal tijdelijke woningen op De Tulpenhof uit te breiden. Een andere gemeente kan dan minder Oekraïners opvangen en bijvoorbeeld meer asielzoekers opnemen. Van deze gesprekken over uitruil binnen onze regio is nog geen uitkomst. 
 

Asielzoekers worden opgevangen in een asielzoekerscentrum (AZC) onder leiding van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Hier wachten zij hun procedure af. Een asielzoeker verblijft dus tijdelijk in een AZC.  De uitkomst is of een verblijfsvergunning (en daarmee wordt de asielzoeker een statushouder) of een afwijzing en daarna terugkeer naar het land van herkomst. 
Een AZC kan in verschillende groottes bestaan. Ook een kleinere locatie is mogelijk, denk hierbij aan 150 asielzoekers of minder. 
In Scherpenzeel is nog geen sprake van het aanwijzen van een locatie voor asielopvang. Als dit wel het geval is, worden omwonenden en inwoners geïnformeerd. 
 

Als er in Scherpenzeel een asielzoekerscentrum (AZC) komt, zal dit een kleinere locatie zijn. Een afdeling van een groter AZC in de regio. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) is verantwoordelijk voor de lopende zaken. Bewoners gaan voor begeleiding, zorg, taallessen, recreatie etc. naar de hoofdlocatie.

Binnen een AZC waar meer dan 100 personen wonen is beveiliging aanwezig. Bewoners mogen natuurlijk wel naar buiten, sporten en winkelen etc. Na verloop van tijd mogen asielzoekers werken. 

Over het algemeen zorgen asielzoekers niet voor overlast. Mocht dit wel voorkomen dat is het aan de gemeente om buiten het AZC te handhaven. U kunt dus bij overlast de gemeente contacten, zoals dat ook kan bij andere vormen van overlast.